خُلق عظیم

خداوند متعال اخلاق پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را با صفت عظیم، توصیف فرموده است: (وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ)؛ «و تو اخلاق عظیم و برجسته‌ای داری!». با این وصفِ قرآن‌کریم برخی از مظاهر این خُلق و خوی عظیم بدین شرح است:

پیامبر (ص) دلیرترین، بردبارترین، عادل‌ترین، پاک‌ترین و بخشنده‌ترین مردمان بود. او از همه‌ی مردم زاهدتر بود و ساده‌تر زندگی می‌کرد. در امور خانه همگام با دیگر افراد کمک و همکاری می‌نمود. حیا و آزرم او از دیگران بیشتر بود. هیچ‌گاه در چهره‌ی کسی خیره نمی‌شد. از همه‌ی مردم آسان‌گیرتر بود. دعوت هر آزاد و بنده‌ای را اجابت می‌کرد. هدیه را می‌پذیرفت.

آن حضرت به خاطر خدا، نه به خاطر خودش، خشمگین نمی‌شد و فرمان خدا را اجرا می‌کرد، اگر چه به زیان خود یا یکی از یارانش تمام می‌شد.
خوراکش ساده بود. در حالی که تکیه داده بود، غذا نمی‌خورد. با تهیدستان هم‌سفره می‌شد و با فقرا مجالست می‌کرد. دانشمندان را گرامی می‌داشت و به هیچ‌کس جفا نمی‌کرد. از بیمار، هر کس که بود و به هر نحو، عیادت می‌کرد. به تشییع جنازه‌ی مردگان می‌رفت. به تنهایی راه می‌رفت و هیچ‌گاه حشم و خدم برای خود نمی‌گرفت. وقتی راه می‌پیمود، به نیرومندی می‌رفت نه با ضعف و سستی.

بوی خوش را بسیار دوست می‌داشت. صاحب غلامان و کنیزان بود اما هیچ‌گاه بر آن‌ها برتری نمی‌جست. در سلام کردن سبقت می‌گرفت. به هر یک از یارانش که برمی‌خورد، دستش را برای مصافحه دراز می‌کرد. و آنگاه دست او را می‌گرفت و انگشتانش را در انگشتان او فرو می‌برد و آنگاه دست دیگرش را بر روی دست او می‌نهاد.
بیشتر به حالت تواضع می‌نشست. هیچ‌گاه در میان یارانش، پاهایش را دراز نمی‌کرد. بیشتر رو به قبله می‌نشست.

هر کس به سخن پیامبر گوش می‌سپرد گمان می‌برد که وی در نظر پیامبر گرامی‌ترین مردم است.
وقتی در میان یارانش حضور می‌یافت، به درستی معلوم نبود که کدام یک از آنان حضرت محمد (ص) است. زیرا خود را در میان آنان جای می‌داد و جای ویژه‌ای برای خود تعیین نمی‌کرد.
پیامبر اسلام از همگان خداترس‌تر بود. آنقدر به نماز می‌ایستاد که کف پاهایش از کثرت نماز شکافته می‌شد.

دلیرترین مردم بود. از تمام مردم بخشنده‌تر و در گفتار راستگوتر و در پناه دادن وفادارتر بود.
هر کس که او را می‌دید، تحت تأثیر هیبت آن حضرت واقع می‌شد. هر کس به او رفت و آمد می‌کرد، دوستش می‌داشت. چیزی از وی تقاضا نمی‌شد جز آن که آن را می‌بخشید.
هر منکری را زشت می‌انگاشت و به هر خوبی فرمان می‌داد.
بر او و دودمانش برترین و پاک‌ترین درودها و سلام‌ها باد.

برگرفته از کتاب: هدایتگران راه نور – زندگینامه چهارده معصوم (ع)
به قلم: آیت الله العظمی سید محمدتقی مدرسی
ترجمه: محمدصادق شریعت